Buah pinggang ialah sepasang organ penting dalam tubuh manusia yang berbentuk seperti kacang merah dan terletak di bahagian kiri dan kanan tulang belakang, betul-betul di bawah tulang rusuk. Walaupun kecil saiznya, fungsinya sangat besar dalam memastikan kesihatan tubuh sentiasa berada dalam keadaan seimbang. Antara fungsi utamanya ialah menapis darah, membuang toksin, mengawal cecair badan, mengekalkan tekanan darah, dan menghasilkan hormon tertentu.

Namun, apabila berlaku masalah pada buah pinggang, tubuh akan mula memberi isyarat dalam bentuk simptom atau tanda-tanda tertentu. Masalah ini boleh berlaku pada sebelah kanan, sebelah kiri, atau kedua-duanya sekali. Penting untuk memahami tanda-tanda ini agar rawatan awal boleh dilakukan sebelum kerosakan bertambah teruk. Artikel ini akan membincangkan secara mendalam tentang sakit buah pinggang serta tanda-tanda sakit buah pinggang sebelah kanan dan kiri.

Fungsi Utama Buah Pinggang

Sebelum memahami gejala yang timbul, mari kita lihat terlebih dahulu peranan buah pinggang dalam tubuh:

1. Menapis sisa buangan – Buah pinggang menapis darah bagi menyingkirkan bahan buangan seperti urea dan kreatinin.
   
2. Mengawal keseimbangan air dan garam – Ia menentukan jumlah air yang perlu dibuang melalui air kencing.
   
3. Menghasilkan hormon – Termasuk eritropoietin untuk pembentukan sel darah merah dan renin untuk mengawal tekanan darah.
   
4. Mengekalkan kesihatan tulang – Dengan membantu mengaktifkan vitamin D.
   

Apabila fungsi ini terganggu, ia akan menjejaskan pelbagai sistem dalam tubuh, lalu menimbulkan simptom yang tidak boleh diabaikan.

Punca Sakit Buah Pinggang

Masalah pada buah pinggang boleh berpunca daripada beberapa faktor, antaranya:

• Batu karang – Menyebabkan aliran air kencing tersekat, lalu menimbulkan rasa sakit teruk.
  
• Jangkitan saluran kencing (UTI) – Jika dibiarkan tanpa rawatan, ia boleh merebak ke buah pinggang.
  
• Diabetes dan darah tinggi – Faktor utama kerosakan buah pinggang kronik.
  
• Kecederaan fizikal – Seperti hentakan pada bahagian pinggang.
  
• Keturunan – Penyakit buah pinggang polisistik adalah contoh masalah genetik.
  
• Pengambilan ubat berlebihan – Terutamanya ubat tahan sakit jenis NSAID.
  

Setiap punca ini boleh menyebabkan sakit di sebelah kanan, kiri, atau kedua-duanya.

Simptom Umum Masalah Buah Pinggang

Tanda-tanda masalah buah pinggang sering samar pada peringkat awal, namun antara simptom umum yang boleh dikenali ialah:

1. Sakit di bahagian belakang atau pinggang – Kesakitan mungkin berterusan atau datang secara tiba-tiba.
   
2. Perubahan pada air kencing – Termasuk warna yang lebih gelap, air kencing berbuih, atau bercampur darah.
   
3. Kerap membuang air kecil – Terutamanya pada waktu malam.
   
4. Bengkak pada muka, tangan, dan kaki – Disebabkan pengekalan cecair.
   
5. Keletihan melampau – Akibat penurunan penghasilan sel darah merah.
   
6. Loya dan muntah – Disebabkan pengumpulan toksin dalam darah.
   
7. Kulit kering dan gatal – Kerana toksin tidak dapat disingkirkan dengan baik.
   

Tanda-Tanda Sakit Buah Pinggang Sebelah Kanan

Sakit buah pinggang sebelah kanan lazimnya berlaku akibat batu karang, jangkitan, atau kecederaan pada bahagian tersebut. Antara gejalanya ialah:

• Sakit di belakang kanan bawah tulang rusuk yang boleh menjalar ke abdomen bawah.
  
• Rasa pedih ketika kencing atau kencing yang kerap.
  
• Air kencing kelihatan keruh atau berdarah.
  
• Bengkak pada kaki kanan akibat cecair berlebihan.
  
• Kadangkala sakit boleh merebak ke pangkal paha atau alat sulit.
  

Kesakitan ini biasanya lebih ketara apabila terdapat batu karang yang tersekat di saluran kencing sebelah kanan.

Tanda-Tanda Sakit Buah Pinggang Sebelah Kiri

Masalah buah pinggang sebelah kiri pula sering disalah anggap sebagai sakit gastrik atau masalah usus kerana lokasinya hampir sama dengan perut. Tanda-tandanya termasuk:

• Sakit di bahagian belakang kiri, berhampiran tulang rusuk.
  
• Kesakitan yang menjalar ke peha kiri atau pangkal paha.
  
• Air kencing berwarna merah jambu atau kehitaman akibat kehadiran darah.
  
• Keletihan kronik kerana buah pinggang tidak menapis toksin dengan baik.
  
• Bengkak pada muka atau tangan, terutama pada waktu pagi.
  

Perbandingan Tanda-Tanda Sakit Buah Pinggang Sebelah Kanan dan Kiri

Secara asasnya, tanda-tanda sakit buah pinggang sebelah kanan dan kiri hampir sama, cuma lokasi dan arah sakit yang menjalar berbeza.

Aspek	Sebelah Kanan	Sebelah Kiri
Lokasi sakit	Belakang kanan, bawah tulang rusuk	Belakang kiri, berhampiran rusuk
Arah sakit menjalar	Abdomen bawah kanan atau pangkal paha	Peha kiri atau pangkal paha kiri
Punca lazim	Batu karang, jangkitan, kecederaan	Sering disalah anggap sebagai masalah gastrik

Walaupun begitu, diagnosis yang tepat hanya boleh dibuat melalui pemeriksaan doktor menggunakan ujian darah, air kencing, atau imbasan ultrasound.

Bila Perlu Berjumpa Doktor?

Jangan tunggu sehingga sakit menjadi teruk. Segera dapatkan rawatan perubatan jika anda mengalami:

• Sakit belakang atau pinggang yang tidak hilang selepas beberapa hari.
  
• Air kencing bercampur darah atau berbuih.
  
• Bengkak yang ketara pada muka, tangan, atau kaki.
  
• Demam dan menggigil bersama sakit ketika kencing.
  
• Loya dan muntah yang berpanjangan.
  

Rawatan awal dapat mengelakkan kerosakan buah pinggang daripada menjadi kronik.

Cara Menjaga Kesihatan Buah Pinggang

Mencegah lebih baik daripada merawat. Berikut ialah beberapa langkah praktikal menjaga kesihatan buah pinggang:

1. Minum air secukupnya – Sekurang-kurangnya 6 hingga 8 gelas sehari.
   
2. Kawal tekanan darah dan gula darah – Faktor utama penyakit buah pinggang.
   
3. Kurangkan garam dan makanan diproses – Bagi mengurangkan beban buah pinggang.
   
4. Amalkan gaya hidup sihat – Senaman membantu mengawal berat badan.
   
5. Elakkan pengambilan ubat berlebihan – Terutama ubat tahan sakit tanpa nasihat doktor.
   
6. Buat pemeriksaan berkala – Terutamanya bagi mereka yang berisiko tinggi.
   

Kesimpulan

Sakit buah pinggang boleh berlaku di sebelah kanan, kiri, atau kedua-duanya. Walaupun gejalanya hampir sama, lokasi sakit dan arah sakit yang menjalar membantu mengenal pasti punca masalah. Penting untuk memberi perhatian terhadap tanda-tanda sakit buah pinggang sebelah kanan dan kiri agar rawatan segera dapat dilakukan.

Masalah buah pinggang yang dikesan awal lebih mudah dirawat dan peluang untuk mengekalkan fungsi buah pinggang juga lebih tinggi. Oleh itu, jangan abaikan isyarat tubuh anda. Jika mengalami gejala yang mencurigakan, segera berjumpa doktor. Menjaga kesihatan buah pinggang bermakna menjaga kesihatan seluruh tubuh.